Od połowy XIX wieku dynamicznie wzrastała w Poznaniu rola przemysłu. Polscy przedsiębiorcy śmiało inwestowali w nowe rozwiązania, wykorzystując osiągnięcia nauki i techniki. Wśród nich czołowe miejsce zajmował słynny społecznik Hipolit Cegielski. Systematycznie rozbudowywał on swoją fabrykę maszyn i narzędzi rolniczych, którą z czasem przeniósł ze Starego Miasta w okolice ulicy Strzeleckiej. Był to największy i najlepiej zorganizowany zakład przemysłowy w Poznaniu. W jego centrum znajdowała się kotłownia z maszyną parową, której obecność zaznaczał wysoki komin – wyrazista dominanta w tej części miasta.
Na ilustracji fabryka Hipolita Cegielskiego (obecna ul. Strzelecka), ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
Spis treści
Kolej
Początki kolei żelaznej w Wielkopolsce sięgają połowy XIX wieku. Z inicjatywą wystąpiły miejscowe środowiska polskie, które dążyły do połączenia Poznania z Berlinem i Warszawą. O kształcie poznańskiego węzła kolejowego zadecydowały jednak względy polityczno-militarne. To wojsko miało decydujący wpływ na przebieg poszczególnych linii, a także usytuowanie pierwszego (znajdującego się na Jeżycach) i późniejszych dworców kolejowych poza murami twierdzy.
Ilustracja ze zbiorów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu
Fabryki
Poznańscy Żydzi byli właścicielami wielu fabryk, których produkty cieszyły się renomą także za granicą. Markę światową zyskała słynna „Fabryka Wódek i Likierów Hartwig Kantorowicz”. Ślady jej dawnej świetności można odnaleźć przy dzisiejszej ulicy Grochowe Łąki, gdzie mieściły się biura, hale produkcyjne i okazała kamienica mieszkalna właścicieli.
Ilustracja ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
Z kolei związana z Poznaniem od połowy XIX wieku niemiecka rodzina Huggerów sprawnie budowała markę prowadzonego przez siebie browaru. Po latach stał się on największym tego typu przedsiębiorstwem w Wielkopolsce. Wzniesiony na skarpie monumentalny kompleks przemysłowy harmonijnie komponował się z pobliską zabudową forteczną. W skład kompleksu browarnego wchodziła leżakownia, fermentownia, warzelnia, słodownia oraz suszarnia z charakterystycznym kominem.
Gazownia
W XIX wieku Poznań wkroczył w epokę nowoczesności. Przykładem wykorzystania postępu technicznego na rzecz poprawy warunków życia w mieście była decyzja władz o budowie gazowni. Zakończona w 1856 r. inwestycja odmieniła oblicze miasta. Oświetlenie gazowe pojawiło się na ulicach, budynkach użyteczności publicznej, ale także w prywatnych domach.
