Wstęp
Obecność kobiet na uczelniach wyższych to historia ostatnich 200 lat. XIX wiek to czas, gdy ich pojawienie się na uniwersytetach było sensacją. Pionierki, które przecierały szlaki, musiały wykazać się dużą siłą charakteru. Mimo zdecydowanie trudnego startu odnosiły często spektakularne sukcesy. Wystarczy przywołać Marię Skłodowską-Curie, jedyną dwukrotną zdobywczynię Nagrody Nobla wśród wszystkich polskich uczonych. Jej nazwisko jest powszechnie znane.
Dlaczego tak niewiele wiemy o jej koleżankach, rówieśniczkach i następczyniach? Kobietach odnoszących sukcesy naukowe i jednocześnie przecierających nowe szlaki? To przecież dzięki nim możemy dziś traktować studia wyższe i karierę uniwersytecką jako jedną z możliwości rozwoju, dostępną zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn.
Bohaterki wystawy to jedne z pierwszych kobiet, które studiowały i zdobywały kolejne tytuły naukowe. Wszystkie na różnych etapach swojej drogi zawodowej związane były z Uniwersytetem Poznańskim (dziś UAM).
Poświęcały się różnym dziedzinom naukowym. Różne były też ścieżki ich kariery. Łączy je to, że wszystkie były pionierkami, przecierały szlaki wcześniej dla kobiet niedostępne. Jako pierwsze odebrały formalne wykształcenie i pracowały zawodowo w sferze naukowej.
Były rewolucjonistkami, choć nie wiemy, na ile same siebie tak postrzegały. Musiały odznaczać się odwagą, aby wyłamać się ze stereotypowej roli przypisywanej kobietom i stawić czoła związanym z tym przeciwnościom.
Dziś może być nam ciężko sobie wyobrazić, z jak wieloma trudnościami przyszło im się mierzyć. A w pewnym sensie pracowały na dwóch etatach: na rzecz własnej kariery naukowej oraz na rzecz zmiany w sposobie postrzegania kobiet w nauce.
Te kobiety łączy specyfika niekonwencjonalnych, a w kontekście ówczesnych norm obyczajowych „skandalicznych” biografii. Biografii charakterystycznych dla czasów burzliwych przemian i przekształceń życia społecznego. […] Ich biografie, mimo że z braku materiałów często bardzo niedokładne i niepełne, pokazują kobiety w pełni samodzielne, aktywne i twórcze.
Aneta Górnicka-Boratyńska