Mistrzowie ogrodnictwa, czyli poznańscy Bułgarzy

Na przełomie XIX i XX wieku w Bułgarii doszło do wielu migracji o podłożu zarobkowym. Wsie były przeludnione, a gospodarstwa zbyt małe, by utrzymać całe rodziny. Stąd wielu Bułgarów wyjechało za chlebem. Pewna ich część osiedliła się w Poznaniu. Po II wojnie światowej ich liczba sięgnęła około 200 osób.

Bułgarzy zajmowali się przede wszystkim ogrodnictwem i uprawą warzyw. Metody uprawne wyniesione z ojczyzny mogli połączyć z doskonałą glebą, jaką znaleźli przede wszystkim na poznańskich Ratajach. Z czasem gospodarze ratajscy zaufali przybyszom i chętnie oddawali im ziemię w dzierżawę. Jeden z Bułgarów wspomina:

Ziemia ratajska była bardzo urodzajna […] Nawet jak była susza, to tam wszystko i tak rosło […] kalafiory ważyły po 10 kg, a liście rosły na 2 metry. Selery jak głowy – półtora kilo jedna! Rano w maju, czerwcu człowiek wyszedł na pole i patrzył, jak rosa na nich lśniła żółto i niebiesko, nieraz wszystkimi kolorami… Ech, człowiek nie żałował sił, niczego, bo jak na to patrzył, to serce rosło.

Zdjęcie główne  - Mistrzowie ogrodnictwa, czyli poznańscy Bułgarzy
Zamknij rozwijaną treść

Bułgarzy uprawiali warzywa lokalne: cebulę, czosnek, kapustę, kalafiory, ogórki, fasolę. Spopularyzowali także mało znane wcześniej kabaczki, bakłażany, paprykę oraz używaną jako przyprawę czubrycę. Bułgarscy ogrodnicy łączyli się w kompanie, liczące 6–12 osób. Mieszkali i pracowali razem, przestrzegając dyscypliny, a zyski ze zbiorów dzielili równo. Warzywa od Bułgarów można było zakupić zwłaszcza na rynkach Jeżyckim i Łazarskim oraz na placu Wielkopolskim.

Prawdziwym ciosem dla bułgarskich ogrodników była decyzja o budowie osiedli mieszkaniowych na Ratajach. Zmuszeni oni byli wyjechać lub przenieść się do podpoznańskich wsi.


Na poznańskich Ratajach swoje gospodarstwa i ogrody prowadziły obok siebie rodziny polskie (w tym bamberskie) oraz bułgarskie. Na zdjęciu: członkowie rodzin Roth i Hoppel podczas żniw, lata 60. XX wieku. Fot. ze zbiorów prywatnych Witolda Hoppela

10 / 43
Mistrzowie ogrodnictwa, czyli poznańscy Bułgarzy