W księgach boskich i ludzkich. Świat Jana Lubrańskiego

W księgach boskich i ludzkich. Świat Jana Lubrańskiego

Opowieść o Janie Lubrańskim, biskupie i humaniście żyjącym na przełomie średniowiecza i renesansu

07.03 - 27.09.2020
Młodzież i dorośli

Tematyka wystawy

Celem wystawy czasowej poświęconej Janowi Lubrańskiemu, którego 500. rocznica śmierci przypada w maju 2020 roku, jest przybliżenie nietuzinkowej postaci i wszechstronnej działalności tego niezwykłego poznańskiego biskupa. Przedstawione na wystawie wątki obrazują nie tylko aktywność Jana Lubrańskiego, ale także epokę, w której działał. Historia bohatera wystawy została zaprezentowana przy pomocy pięciu kontrastowych zestawień (średniowiecze-renesans, przeszłość-przyszłość, doczesność-wieczność, ciało-duch, jednostka-społeczeństwo), które pozwalają na ukazanie i podkreślenie wszechstronności jego działalności i szerokość horyzontów intelektualnych.

Postać biskupa Jana Lubrańskiego znakomicie pokazuje, jak łączyły się ze sobą sprawy boskie i ludzkie. Świetnie wykształcony, zainteresowany kulturowymi nowinkami, wybrał tradycyjną karierę duchowną. Dzięki urzędowi wspierał rodzinę, dbając zarazem autentycznie o swój Kościół. Modernizacja miasteczka biskupiego na warciańskiej wyspie to jednocześnie manifestacja prestiżu i autentyczna troska o mieszkańców. Jan Lubrański upamiętniał swoich poprzedników, dbał o rodową tradycję, a zarazem starał się swoim fundacjom dać trwałe podstawy na przyszłość. Nie ma wątpliwości, iż jako przedstawiciel ówczesnych elit intelektualnych miał on świadomość, iż rozliczne inwestycje w dziedzinie kultury i edukacji muszą iść w parze z dbałością o sprawy przyziemne. Lubrański zamawiał cenne dzieła sztuki i zlecał remonty świątyń, ale jednocześnie fundował szpitale, wodociągi i bruki uliczne. Zaprezentowane na wystawie wieloaspektowe podejście Lubrańskiego do rzeczywistości znakomicie obrazuje cytat z  dedykacji na jego nagrobku określającego biskupa jako biegłego w DIVINIS ET HUMANIS LITERIS – [w] księgach boskich i ludzkich.

Aranżacja

Podstawowym elementem aranżacji wystawy jest sześcian. Sześcienne elementy składające się w większe całości lub rozpadające na mniejsze elementy symbolizują fakt, że w biografii Jana Lubrańskiego jest wiele znaków zapytania, materiały źródłowe, ze względu na odległość czasową (pół tysiąclecia!) nie są kompletne i wielu faktów nigdy nie poznamy. Nawiązując do tytułu wystawy, ważnym elementem aranżacji są białe księgi. W jednej z sal tworzą instalację artystyczną symbolizującą rozproszone zbiory biblioteczne Jana Lubrańskiego. Całość wzbogacono elementami audiowizualnymi. Zwiedzającym towarzyszą utwory muzyczne z epoki biskupa oraz odczytywana przez lektora łacińska dedykacja napisana dla biskupa przez Rafała Regiusza, jednego z wybitnych humanistów.     Fot. Ł. Gdak

Wystawie towarzyszy folder, za pomocą którego można wybrać się na indywidualny spacer po Ostrowie Tumskim śladami Jana Lubrańskiego.

W księgach boskich i ludzkich. Świat Jana Lubrańskiego - okładka

Twórcy:

Scenariusz: Igor Kraszewski (Wydział Historii UAM)
Aranżacja i identyfikacja: Rafał Górczyński
Tłumaczenie na język angielski: Dorota Piwowarczyk
Koordynacja: Anna Pikuła
Tekst folderu towarzyszącego wystawie: Maksym Kempiński
Produkcja: Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT

Na wystawie wykorzystano następujące utwory muzyczne:

  • Fortuna disperata/Sancte Petre (Henricus Isaac) oraz Fortuna disperata (Anonymous), wyk. La Morra (Solo: Giovanni Cantarini), z płyty The Lion’s Ear, RAMÉE (RAM1403), ℗ & © 2015 Outhere
  • Jodok des Préz, Credo z Mszy Gaudeamus omnes oraz Agnus Dei IIIMszy Gaudeamus omnes, wyk. The Tallis Scholars, dyr. Peter Phillips, z płyty Josquin Masses: Gaudeamus. L’ami Baudichon, © Gimell 2018
  • Pieśń Bądź wiesioła Panno czysta, wyk. Ars Nova, dyr. Jacek Urbaniak, z płyty Bogurodzica. Polish Medieval Music, © Dux 2003
  • Dirige Domine… Verba mea auribus percipe Domine… (Psalm 5), wyk. Schola Gregoriana Cardinalis Stephani Wyszyński, dyr. Michał Sławecki, Z płyty: Jasnogórska Muzyka Dawna – Chorał Gregoriański, © Musicon 2017
  • Prefacja mszalna, wyk. Stift Heiligenkreuz in Austria, z płyty: Chant-Missa Latina, © Obsculta Music 2012
  • Deh, fusse pur qui meco oraz Alma, svegliate ormai, wyk. Anonima Frottolisti, z płyty: Alma, svegliate ormai. Contrafacta devozionali nella musica italiana tra XV e XVI sec., © Tactus 2015