Miasto (re)konstruowane
Powojenna odbudowa reprezentacyjnych gmachów Poznania.
Tematyka wystawy
W momencie zakończenia II wojny światowej Poznań był morzem ruin, a odbudowa zniszczonych budynków była jednym z kluczowych wyzwań. Powojenna odbudowa Poznania była wynikiem burzliwego dyskursu specjalistów, ścierania się koncepcji i wielkiej intelektualnej pracy ludzi zaangażowanych w to dzieło. Uzyskany efekt jest konstruktem wynikającym zarówno z przekazów źródłowych, odkryć archeologicznych i konserwatorskich, jak i przyjętych idei, koncepcji i oczekiwań społecznych i politycznych.
Zgodnie z koncepcją prof. Jana Zachwatowicza, Generalnego Konserwatora Zabytków, przyjęto śmiałe założenie, by w wielu przypadkach nie przywracać form sprzed 1939 r., tylko nadać budynkom oblicze nawiązujące do architektury dawnej Rzeczypospolitej, a urbanistycznie stworzyć miasto na nowo. Powojenna odbudowa ośrodków staromiejskich w Polsce, realizowana według założeń prof. Zachwatowicza, była osiągnięciem niezwykłym i niemającym precedensu. Poznań jest tego znakomitym przykładem.
Wystawa prezentowała przebieg powojennej odbudowy, koncentrując się na przykładach obiektów zabytkowych. Korzystając z rysunków i projektów architektonicznych oraz opisów różnych koncepcji, pokazywała przebieg dyskusji nad formą odbudowy poszczególnych gmachów. Wyjaśniała też, jak ówcześnie postrzegano rangę i wartość omawianych obiektów. Na wystawie zaprezentowano też wiele wycinków z prasy z okresu odbudowy, pokazujących jak żywa i burzliwa była dyskusja nad tym tematem zarówno wśród specjalistów, jak również mieszkańców miasta.
W ramach wystawy zaprezentowane zostały kwestie odbudowy Starego Rynku, katedry, Dzielnicy Zamkowej oraz obszaru obecnego Śródmieścia Poznania.
Aranżacja
Aranżacja wystawy nawiązywała do elementów charakterystycznych dla języka projektowania architektonicznego. Pierwsza przestrzeń, poświęcona tematyce skali zniszczeń wojennych, prezentowała dużą panoramę składającą się ze zdjęć zniszczonych poznańskich budynków, na tle których rzucał się w oczy przezroczysty monolit z pytaniem „co robić?” – kierującym uwagę widza na koncepcję prof. Zachwatowicza. Aranżacja sali poświęconej odbudowie Starego Rynku oparta była na wielkoformatowych wydrukach zestawiających ze sobą przedwojenny kształt kamienic w pierzejach rynku, z projektami ich powojennej odbudowy. Kolejna sala, dotycząca katedry tworzyła przestrzenny labirynt, ukazujący różne formy stylistyczne, jakie przybierała katedra na przestrzeni wieków. W przestrzeni omawiającej Dzielnicę Zamkową opowieść skonstruowana była wokół kontrowersyjnego cytatu z artykułu prasowego „zburzyć zamek – symbol krzyżackiej buty”. Przestrzeń omawiająca kwestie Śródmieścia przybrała formę ściany badawczej zestawiającej różne koncepcje w formie fragmentów planów, wycinków z opracowań czy szkiców i zdjęć. Akcentowała on proces projektowy i ścieranie się różnych pomysłów na tę przestrzeń.
Minione wydarzenia towarzyszące:
Scenariusz: Maksym Kempiński
Konsultacja merytoryczna: dr Iwona Błaszczyk
Aranżacja: KPS.ARCHI
Identyfikacja graficzna: Stwory Studio
Koordynacja: Anna Pikuła, Maksym Kempiński
Produkcja: Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT
