Komentarz artystyczny
Małgorzata Gurowska, Normy
technika: pismo atramentem, stalówka ojca
materiał: zeszyty ze szkoły podstawowej
Chodzenie równo w parach, respektowanie czasu ciszy i czasu na rozmowy, siedzenie w miejscu przez 45 minut, niewychodzenie, niebujanie, niewiercenie. Pisanie równo w zeszycie: najpierw kreski, szlaczki, potem literki, następnie słowa, całe zdania, w końcu zarządzenia, dokumenty, ustawy. Niewyjeżdżanie poza linię, rysowanie znaków tak jak trzeba, zgodnie ze wzorem, płynne łączenie literek, domykanie brzuszków. Zeszyty w trzy linie i kratkę, rygi podkładane pod gładkie strony wyznaczają normy, przyuczają do powtarzania wzorców, respektowania zasad, szanowania autorytetów, posłuszeństwa. Kształtują pożądane w społeczeństwie zachowania. Uczą, żeby nie kwestionować władzy: najpierw szkolnej, potem państwowej. Szlaczki kształtują posłusznych obywateli i karnych funkcjonariuszy. Linie i kratki, kraty i zasieki przypominają o tym, że przekraczanie granic może skończyć się karą.