Obosieczne narzędzie

Rok 1900 – przełom! Poznań uwalnia się wreszcie od fortecznych umocnień. Miasto rozrasta się o trzy nowe dzielnice: Jeżyce, Łazarz i Wildę. W szybkim tempie powstają w nich nowe kwartały kamienic, rośnie liczba mieszkańców oraz… odległości od istniejących szkół. Potrzebne są zatem nowe placówki. Powstają one w śródmieściu i w nowych dzielnicach. Są obszerne i starannie zaprojektowane.

Zagęszczenie siatki szkół w Poznaniu jest konieczne. W zaborze pruskim obowiązek szkolny jest solidnie ugruntowany. W Wielkopolsce szkoły są też przy okazji narzędziem germanizacji. Nowe obiekty służą temu jednak bardzo krótko. Historyczny zwrot sprawia, że duża liczba nowoczesnych i udanych szkół zaczyna służyć Polakom.

 

ilustracja: Dariusz Zych

Zdjęcie główne  - Obosieczne narzędzie
Zamknij rozwijaną treść

Szkoła Podstawowa nr 33

(oraz Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 i przedszkole nr 136)
Pierwotnie: XIII Volksschule (dla dziewcząt)

proj.: Fritz Teubner (pawilony A,B,C), Hermann Herrenberger, Adolf Stahl (pawilon D)
rok budowy: pawilony A,B, C – 1908, pawilon D – 1914

To była pierwsza taka szkoła w Poznaniu, do tego powstała na ówczesnych peryferiach miasta. Na rozwijającym się dynamicznie Łazarzu zbudowano nowoczesną szkołę pawilonową. Składała się z kilku niezależnych budynków, które otaczały przestronny dziedziniec. Dla projektantów niezwykle ważne były takie aspekty, jak: światło, przestrzeń, dostęp do świeżego powietrza, zieleń.

Budynki tworzące ten nowoczesny kompleks ubrano z zewnątrz w dość tradycyjny kostium. Ich projekt nawiązywał do czasów renesansu i baroku.

Plany przewidywały budowę sześciu pawilonów i sali gimnastycznej. Przed pierwszą wojną światową powstały tylko cztery budynki – na tym się skończyło. W salę gimnastyczną przekształcono później jeden z obiektów wzniesionych na Powszechną Wystawę Krajową.

Ciekawostki

  • Na jednej z elewacji widnieje zachowany przedwojenny napis: Szkoła Powszechna nr 13.
  • Jedną z dekoracji szkoły są rzeźby przedstawiające dzieci grzeczne i niegrzeczne.
  • Drugą, podobną szkołą typu pawilonowego z tego samego okresu jest kompleks przy ul. Prądzyńskiego – również autorstwa Fritza Teubnera i również zrealizowany tylko w części.

fotografie: Łukasz Gdak

I Liceum Ogólnokształcące

Pierwotnie: Królewskie Gimnazjum Augusty Wiktorii (męskie)
proj.: Ministerstwo Robót Publicznych
rok budowy: 1903

Jedno z bardziej znaczących liceów w Poznaniu zaczęło działać w 1919 roku. Wprowadziło się do gmachu zbudowanego w czasach pruskich na potrzeby Królewskiego Gimnazjum Augusty Wiktorii. Szkoła zajęła obszerną działkę w rozwidleniu ulic Grunwaldzkiej i Bukowskiej, obok ogrodu zoologicznego. Była to okolica służąca dotąd głównie pruskiej armii. Na kompleks składał się okazały budynek główny z 24 salami lekcyjnymi, a także osobna sala gimnastyczna, obszerne boiska i mały ogród botaniczny.

Budynek wzniesiono w stylu neogotyckim, stąd strzelistość i czerwona cegła. Inspiracje średniowieczem widać również we wnętrzach. Przykładem jest hol ze sklepieniem gwiaździstym. W ostatnich latach budynek przeszedł gruntowny remont, podczas którego odtworzono część oryginalnych elementów dekoracyjnych.

Ciekawostki

  • Podczas wojny budynek pełnił funkcję szpitala: niemieckiego, a później radzieckiego.

fotografie: Łukasz Gdak